|
1. รูปแบบของสารเคมีกำจัดแมลง
สารเคมีกำจัดแมลงส่วนใหญ่จะอยู่ในรูปน้ำมันซึ่งไม่ละลายน้ำ
บางชนิดก็ละลายได้แต่มีพิษสูงเกินไป จึงมีการผสมสารเคมีกำจัดแมลงในรูปแบบต่างๆ
เพื่อให้เหมาะสมและสะดวกในการใช้ ได้ 8 ชนิดดังต่อไปนี้
1.1 แบบผงผสมน้ำ มีชื่อย่อ
WDP หรือ WP ติดมากับภาชนะที่บรรจุ
สารเคมีกำจัดแมลงแบบนี้ประกอบด้วยสารออกฤทธิ์และสารพาหะหรือสารที่ทำให้เจือจาง
ซึ่งได้แก่ผงดินขาว แป้งฝุ่น
หรือสารอื่นที่เหมาะสมซึ่งจะช่วยให้ใบเปียกง่ายและช่วยในการกระจายตัว
1.2 แบบน้ำมัน มีชื่อย่อ
EC ติดมากับภาชนะที่บรรจุ สารเคมีกำจัดแมลงแบบนี้ประกอบด้วยสารออกฤทธิ์กับตัวทำละลายที่ไม่สามารถเข้ากับน้ำได้
ต่อมามีการเติมสาร emulsifier เพื่อช่วยให้สารออกฤทธิ์ผสมกับน้ำได้และยังช่วยให้เกาะใบพืช
หรือติดตัวแมลงได้ดี เวลาใช้นำไปผสมกับน้ำให้ได้ความเข้มข้นตามต้องการ
จะได้ส่วนผสมสีขาวขุ่นสารเคมีกำจัดแมลงแบบนี้มีใช้แพร่หลายที่สุด
1.3 แบบน้ำเข้มข้นหรือน้ำ มีชื่อย่อ SC, WSC, SCW หรือ LC ติดมากับภาชนะที่บรรจุ สารเคมีกำจัดแมลงแบบนี้
ประกอบด้วยสารออกฤทธิ์และตัวทำละลายที่ผสมน้ำได้ ไม่มี emulsifier เวลาผสมน้ำแล้วจะไม่มีสีขาวขุ่น
1.4 แบบน้ำเข้มข้นแขวนลอยหรือน้ำข้น มีชื่อย่อ F หรือ FL ติดมากับภาชนะที่บรรจุ
สารเคมีจำกัดแมลงแบบนี้ทำได้โดยบดสารออกฤทธิ์กับพาหะ เช่น
ผงดินขาวแล้วนำส่วนผสมที่ไม่ออกฤทธิ์ เช่น น้ำมาผสม
มีลักษณะคล้ายกับสารเคมีกำจัดแมลงแบบผงผสมน้ำเวลาใช้นำมาใส่น้ำลงไปแล้วคนให้เข้ากัน
สารเคมีกำจัดแมลงแบบนี้ใช้สะดวกและละลายน้ำได้ดีกว่าแบบผสมน้ำ
1.5 แบบผงละลายน้ำ มีชื่อย่อ
WSP หรื SP ติดมากับภาชนะที่บรรจุ
สารเคมีกำจัดแมลงแบบนี้ ผลิตออกมาในรูปเม็ดหรือเกล็ด สามารถละลายน้ำได้ทันที
อาจมีการเติมสารช่วยเกาะพื้นผิว
สารเคมีกำจัดแมลงแบบนี้ละลายน้ำได้ง่ายและไม่ตกตะกอนแต่เมื่อเก็บไว้นานๆ
จะดูดความชื้น มักจะจับตัวเป็นก้อนแข็ง
1.6 แบบผงฝุ่น มีชื่อย่อ
D ติดมากับภาชนะที่บรรจุ สารเคมีกำจัดแมลงแบบนี้
ผลิตโดยนำสารออกฤทธิ์มาบดละเอียดแล้วผสมกับผงของสารไม่ออกฤทธิ์ เช่น
ผงทัลค์และเบนโธไนท์ ซึ่งส่วนผสมเหล่านี้จะทำให้เปอร์เซนต์ของสารออกฤทธิ์ลดลง
สามารถใช้พ่นด้วยเครื่องพ่นผงได้ทันที มักใช้ในแหล่งที่ขาดน้ำ
ข้อเสียเวลาใช้มีการฟุ้ง กระจาย
1.7 แบบเม็ด มีชื่อย่อ
G ติดมากับภาชนะที่บรรจุ
สารเคมีกำจัดแมลงแบบนี้คล้ายกับแบบผง แต่มีขนาดใหญ่กว่า
ส่วนประกอบได้แก่สารออกฤทธิ์และสารพาหะหรือสารที่ทำให้เจือจาง เช่น ทราย
สารเคมีกำจัดแมลงแบบนี้ ใช้ได้ทันที โดยใช้ทางดินเท่านั้น
ซึ่งจะออกฤทธิ์ซึมขึ้นไปทางระบบราก ห้ามนำไปละลายน้ำ
เพราะนอกจากละลายยากแล้วยังมีอันตรายสูง
1.8 แบบยู แอล วี มีชื่อย่อ
ULV ติดมากับภาชนะที่บรรจุสารเคมีกำจัดแมลงแบบนี้
ประกอบด้วยสารออกฤทธิ์
ผสมกับน้ำมันที่มีความหนืดและอัตราการระเหยต่ำเวลาใช้ต้องใช้กับเครื่องพ่น ยู
แอส วี เท่านั้น
2. ชนิดของสารเคมีกำจัดแมลง
แบ่งเป็นกลุ่มใหญ่
ๆ ได้ 4 กลุ่มดังนี้
3.1 คาร์บาเมท
3.2 ออร์กาโนฟอสเฟต
3.3 คลอริเนตเตต ไฮโดรฮาร์บอน
3.4 พัยริธรัม
กลุ่มที่ 1 คาร์บาเมท
รูปแบบส่วนใหญ่ของกลุ่มนี้ เป็นสารเคมีกำจัดแมลงที่มีไนโตรเจนเป็นองค์ประกอบที่สำคัญ
มีฤทธิ์ยับยั้งการทำงานของเอ็นชัยม์โฆลีนเอสเตอเรสแบบชั่วคราวระยะเวลาออกฤทธิ์สั้น
และสลายตัวได้เร็ว ทำให้ความเป็นพิษลดลง เมื่อได้รับทางปาก
ผิวหนังและสูดดมจะมีอาการ มึนงง ปวดศีรษะ อ่อนเพลีย กระวนกระวาย ม่านตาหรี่
คลื่นไส้ อาเจียน น้ำตาและน้ำลายไหล เหงื่อออกมาก ปวดท้องเกร็ง ชีพจรเต้นช้า
กล้ามเนื้อเกร็ง
การรักษา
ใช้อะโธรปีน ซัลเฟต 2-4 มิลลิกรัม ฉีดเป็นระยะทุกๆ
10-15 นาที จนกระทั่งผู้ป่วยมีอาการดีขึ้น
ไม่ต้องใช้สารพวก oxime เช่น 2-PAM สารเคมีกำจัดแมลงประเภทคาร์บาเมทที่มีจำหน่าย
เช่น
สารเคมีกำจัดแมลงประเภทคาร์บาเมท
|
ชื่อสามัญ
|
ชื่อการค้า
|
ความเป็นพิษ
LD50 (mg/kg)
|
|
ออลดิคาร์บ
(aldicarb)
|
เทมมิค
10% จี
|
7
|
|
เบนดิโอคาร์บ
(bendiocarb)
|
พีแคบ
|
40-120
|
|
เบนฟูราคาร์บ
(benfuracarb)
|
ออนโคล
|
138
|
|
บี
พี เอ็ม ซี
(B P M C)
|
นาซิน
ไบขาบ 500 อีซี
|
410
|
|
คาร์บาริล
(carbaryl)
|
เซพวิน
50
เอส 85
|
500-850
|
|
คาร์โบฟูแรน
(carbofuran)
|
ฟูราดาน
3 จี และ 5 จี คูราแทร์
|
11
|
|
เมทธีโอคาร์บ
(methiocarb)
|
เมซูโรล
ไบโซล
|
15-35
|
|
เมทโธมิล
(methomyl)
|
แลนเนท
นิวดริน
|
17-24
|
|
เอ็ม
ไอ พี ซี
(M I P C)
|
โมแซท
ท๊อกซิน
|
485
|
|
เอ็ม
ที เอ็ม ซี
(M T N C)
|
ซูมาไซด์
|
286
|
|
อ๊อกซามิล
(oxamyl)
|
ไวย์เดทแอล
อ๊อกซามิล
|
5.4
|
|
โปรมีคาร์บ
(promecarb)
|
คาร์บามัลท์
|
74
- 90
|
|
โปร์โพเซอร์
(propoxur)
|
ไบกอน
อุนเด็น
|
95
- 104
|
|
ไธโอดิคาร์บ
(thiodicarb)
|
ลาร์
วิน
|
192
|
กลุ่มที่ 2 ออร์กาโนฟอสเฟต
รูปแบบส่วนใหญ่ของกลุ่มนี้
เป็นสารเคมีกำจัดแมลงที่มีฟอสฟอรัสเป็นองค์ประกอบที่สำคัญ
มีฤทธิ์ยับยั้งการทำงานของเอ็นซัยม์ โฆลีนเอสเตอเรสแบบถาวร
เมื่อได้รับทั้งทางปาก ผิวหนัง และสูดดม จะมีอาการคลื่นไส้ วิงเวียนอ่อนเฉลีย
กล้ามเนื้อหดตัวเป็นหย่อมๆ แน่นหน้าอก อาเจียน ท้องเดิน ตาพร่า
น้ำลายออกมากกว่าปกติ อาการพิษรุนแรงจะหมดสติ น้ำลายฟูมปาก อุจจาระ ปัสสาวะราด
ชัก หายใจลำบาก และหยุดหายใจ
การรักษา
ใช้อะโธรปีน ซัลเฟต ร่วมกับ 2 PAM หรือสารประกอบ oxime
อื่นๆ ห้ามให้พวก morphine, theophylline, barbiturate,
phenothiazines และ respiratory depresssant อื่นๆ
สารเคมีกำจัดแมลงประเภทออร์กาโนฟอสเฟตที่จำหน่ายมีดังนี้
|
ชื่อสามัญ
|
ชื่อการค้า
|
ความเป็นพิษ
LD50 (mg/kg)
|
|
อะซีเฟต
(acephate)
|
ออธีน
75 เอสพี
อะซีเฟต
|
866
- 945
|
|
อะซินฟอส
- เมทธิล
(azinphos - methyl)
|
กูไธออน
|
5
- 20
|
|
คาร์โบพีโนไธออน
(carbophenothion)
|
ไตรไธออน
4 อี
จีอราไมท์ 2 อี
|
6.8
- 36.9
|
|
คลอร์เฟนวินฟอส
(chlorfenvinphos)
|
เบอร์เลน
24 อีซี และ 10
จี
ซาฟิครอน 10 จี
|
10
- 30
|
|
คลอร์ไพริฟอส
(chlorpyrifos)
|
ลอร์สแบน
คลอร์ดิน
|
97
- 276
|
|
คูมาฟอส
(coumaphos)
|
โครอล
อะซุนโทล
|
56
- 230
|
|
ไซอาโนโฟนฟอส
(cyanofenphos)
|
ชัวไซด์
|
89
|
|
ดีมีตอน
(demeton)
|
ซีสทอก
|
2.5
-12
|
|
ไดอะซินอน
(diazinon)
|
พาโตฟูดอน
3 จี
|
300
- 400
|
|
ไดคลอวอส
(divhlovos)
|
วาโปน่า
ดีดีวีพี
|
56
- 80
|
|
ไดโครโตฟอส
(dicrotophos)
|
ไบดริน
24 อีซี
คาร์ไบครอน 24 และ 50
|
22
|
|
ไดเมทโธเอท
(dimethoate)
|
คาบาเมท
40
รอกซิน
|
215
|
|
ไดซันโฟตัน
(disulfoton)
|
ไดซินตอน
โชวิเร็กซ์
|
2
- 12
|
|
อี
พี เอ็น
(EPN)
|
คูมิฟอส
ซันฟอส
|
26
|
|
อีทริมฟอส
(etrimfos)
|
อีคาเม็ท
50
|
1,800
|
|
เฟนิโตรไธออน
(fenitrothion)
|
ซูมิไธออน
โฟลิไธออน
|
800
|
|
เฟนไธออน
(fenthion)
|
เลไบซิด
ทิกูวอน
|
255
- 298
|
|
เฟนวาเลอเรท
(fenvalerate)
|
ซูมิไซดิน
ซูมิ 35
|
451
|
|
ฟอร์โมไธออน
(formothion)
|
แอนธิโอ
|
365
- 500
|
|
ไอโซซาไธออน
(isoxathion)
|
คาร์ฟอส
คาร์ไธออน
|
112
|
|
มาลาไธออน
(malathion)
|
มาลาเฟซ
มาลาท๊อกซ
|
1,000
|
|
มาธามิโดฟอส
(methamidophos)
|
พามาโกร
โมนิเตอร์ เอฟ 5
|
19
-21
|
|
เมทธิดาไธออน
(methidathion)
|
ซูปราไซด์
|
44
|
|
มีวินฟอส
(methidathion)
|
ไซฟอส
ฟอสดริน
|
37
- 12
|
|
โมโนโครโตฟอส
(monocrotophos)
|
อโซดริน
โมฟอส
|
8
- 23
|
|
นาเลด
(naled)
|
โบรโกร
นาบรอม
|
430
|
|
โอมีโธเอท
(omethoate)
|
โฟลิเมท
ลิมาเอท
|
50
|
|
ออกซิดีมีตอน-เมทธิล
(oxydemeton-methyl)
|
เมตาซิลตอกซ์-อาร์
|
65
- 75
|
|
พาราไธออน
(parathion)
|
โฟลิคอล
โซมาดิล
|
4
- 13
|
|
เฟนโธเอท
(phenthoate)
|
ไดนาฟอส
เอลโคซา
|
439
|
|
โฟเรท
(phorate)
|
ไทเมท
|
2.4
|
|
ฟอสซาโลน
(ghosalone)
|
โซโลน
|
120
- 170
|
|
ฟอสเมท
(ghosmet)
|
อิมิดาน
พาราเคน
|
147
- 316
|
|
ฟอสฟามิดอน
(ghosphamidon)
|
ไมดอน
อาพามิดอน
|
17
- 30
|
|
ฟอกซิม
(ghoxim)
|
โวลาตัน
ไบไธออน
|
1.845
|
|
ไพริมิฟอส
- เมทธิล
(pirimiphos - methyl)
|
แอคเทลลิก
|
มากกว่า
2,000
|
|
โปรพีโนฟอส
(prothiphos)
|
คูราครอน
ซีลีครอน
|
400
|
|
โปรไธโอฟอส
(prothiophos)
|
โตกูไธออน
|
925
- 966
|
|
โปรโธเอท
(prothoate)
|
แฟค
|
8
|
|
ควินนัลฟอส
(quinalphos)
|
ไปรซิล
|
71
|
|
ซัลโปรฟอส
(sulprofos)
|
โบลสตาร์
|
107
|
|
ไตรอะโซฟอส
(triazophos)
|
ฮอสตาไธออน
|
64
|
|
ไตรคลอร์ฟอน
(trichlofon)
|
ดิพเทอร์เร็กซ์
พร๊อกซอล
|
150
- 400
|
กลุ่ม 3 คลอริเนตเตด ไฮโดรคาร์บอน (chlorinated hydrocarbon compound)
เป็นสารเคมีกำจัดแมลงที่มีคลอรีน เป็นองค์ประกอบที่สำคัญ
กลไกออกฤทธิ์ยังไม่ทราบชัด อาการพิษเฉียบพลัน มีพิษต่อระบบประสาทส่วนกลาง
ผู้ป่วยจะแสดงอาการไวต่อสิ่งเร้ามาก กระวนกระวาย เวียนศีรษะ เสียการทรงตัว
บางครั้งมีการชักเกร็ง คล้ายกับได้สารสตริกนิน ผู้ป่วยอาจตายด้วยระบบหายใจล้มเหลว
ไม่นิยมใช้เพราะมีความคงทนในสภาวะแวดล้อมสูงทำให้เกิดพิษตกค้างมาก
การรักษา
ไม่มียาแก้พิษโดยเฉพาะรักษาตามอาการสำหรับรายที่มีอาการหนักแก้ด้วยบาร์บิทุเรตชนิดออกฤทธิ์สั้น
หรือไดอะซีแพม ห้ามให้ยาพวก stimulants เช่น epinephrine
สารเคมีกำจัดแมลงประเภทคลอรินเนตเตด ไฮโดรคาร์บอน
ที่มีจำหน่ายมีดังนี้
|
ชื่อสามัญ
|
ชื่อการค้า
|
ความเป็นพิษ
LD50 (mg/kg)
|
|
ออลดริน
(aldrin)
|
ออลเดร็กซ
ออลดริน
|
67
|
|
คลอร์เดน
(chlordane)
|
คลอเดน
เทอร์ราซิด
|
367
- 515
|
|
ดีลดริน
(dieldrin)
|
ดิลเดร็กซ์
ดิลไซด์
|
46
|
|
เอ็นโดซัลแฟน
(endosulfan)
|
ธิโอดาน
เมโทรดาน
|
30
- 100
|
|
เอ็นดริน
endrin
|
เอ็นเดร็กซ์
|
7
- 15
|
|
เฮพตาคลอร์
(heptachlor)
|
อาลามอน
เฮบตาไซด์
|
147
- 220
|
|
ลินเดน
(lindane)
|
อาร์ซาแกม
ซอนดาแกม
|
88
-125
|
กลุ่มที่ 4 ไพรีธรัม (Pyrethrum)
เป็นสารเคมีกำจัดแมลงที่มีในธรรมชาติ
สกัดได้จากดอกไม้ตระกูลเบญจมาศบางชนิด (Chrysanthemum sp.) มีประสิทธิภาพทำให้แมลงร่วงหล่นเร็ว (Knock down) มีพิษต่อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมต่ำเนื่องจากคุณสมบัติดังกล่าวจึงมีการสังเคราะห์สารเลียนแบบพัยรีธรัม
เรียกว่า พัยรีธรอยด์ (Pyrethroids) เช่น Allerthrin,
Tetramethrin เป็นต้น
การออกฤทธิ์โดยตรงที่เซลล์ประสาทในรายที่ได้รับเข้าไปจำนวนมาก
จะทำให้เกิดการชักกระดุก และเป็นอัมพาต อันตรายอาจเกิดจากตัวทำละลาย เช่น
น้ำมันก๊าด ซึ่งมีพิษมากกว่าพัยรีธรัม
การรักษา
ล้างกระเพาะอาหาร ด้วย 5% sodium bicarbonate แล้วสังเกตุอาการต่อไปอาจให้
diazepam เพื่อแก้อาการซัก ถ้าผู้ป่วยหายใจไม่ออก
ให้ออกซิเจนและอะโธรปีนซัลเฟต
สารเคมีกำจัดแมลงประเภทพัยริธรัม
ที่มีจำหน่ายดังนี้
|
ชื่อสามัญ
|
ชื่อการค้า
|
ความเป็นพิษ
LD50 (mg/kg)
|
|
ไซเปอร์มีทริน
(cypermethrin)
|
ริพคอร์ด
ซิมบุช
|
4,123
|
|
ดีคามีธรินหรือเดลตามีธริน
(decamethrin or deltamethrin)
|
เดก้า
เดซิส
|
128.5-138.7
|
|
เปอร์มีธริน
(permethrin)
|
แอมบุซ
พีราทรอยด์
|
มากกว่า
4,000
|
LD50 (Lethal
dose) หมายถึง ค่าเฉลี่ยโดยวิธีวัดสถิติของวัตถุมีพิษ
ที่ทำให้สัต
| 